Zadzwoń teraz:
jesienne-liście

Ile kosztuje sprawa spadkowa i ile trwa? O co pyta sąd?

Przeczytanie zajmie Ci: 5 minut

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że śmierć bliskiej osoby to ma doniosły wpływ na sferę prawną. Przez wieloletnie zaniedbywanie spraw spadkowych powstają często komplikacje, gdy chcemy np. sprzedać mieszkanie po babci. Zaczyna się wówczas szukanie innych spadkobierców i przeprowadzanie postępowań spadkowych po wcześniej zmarłych krewnych.

Przebieg sprawy spadkowej w sądzie krok po kroku

Początek sprawy spadkowej to stwierdzenie nabycia spadku. Brzmi dosyć poważnie, ale tak nazywamy po prostu ”sprawę spadkową” w sądzie.

Polega ona na tym, że sąd wydaje postanowienie, z którego wynika kto jest spadkobiercą po zmarłym i w jakiej części przysługuje mu prawo do majątku zmarłego.

Dzięki temu można dokonywać dalszych czynności już jako ”pełnoprawny” spadkobierca np. wypłaty pieniędzy po zmarłym z rachunku bankowego, sprzedaży należącego do niego mieszkania lub samochodu, rozporządzania resztą jego majątku.

1. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

o co pyta sąd na sprawie spadkowej

Sąd rozpocznie działanie w sprawie spadkowej na wniosek, złożony zazwyczaj przez spadkobiercę. Wymaga to wypełnienia kilku formalności.

We wniosku wskazuje się m.in. kto zmarł, gdzie ostatnio zamieszkiwał, jakich pozostawił spadkobierców, czy sporządził testament.

Do wniosku należy dołączyć akt zgonu oraz właściwe odpisy akt stanu cywilnego (urodzenia, małżeństwa). Opłata sądowa od wniosku wynosi 50 zł.

2. Posiedzenie sądu (o co pyta sąd?)

Sprawa spadkowa wiąże się z koniecznością stawienia się w sądzie przynajmniej jednego ze spadkobierców.

Musi on bowiem złożyć tzw. zapewnienie spadkowe, czyli oświadczyć m.in. jakich spadkobierców pozostawił zmarły, czy spisał testament, czy miał dzieci pozamałżeńskie. Przed sądem można również złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po zmarłym.

Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku (czyli sprawa spadkowa) wydaje się być prosta, jednak mogą się w niej pojawić różne problemy.

Szczególnie ważne jest zachowanie terminów, wskazanie innych spadkobierców oraz ich adresów zamieszkania.

Czasem w takiej sprawie pojawia się testament, który może być przez część spadkobierców podważany. Warto jest więc zadbać o należyte wsparcie radcy prawnego lub adwokata, który wyjaśni wszelkie niejasności, związane z tematem dziedziczenia.

Drugi etap – dział spadku

Dział spadku to druga część ”sprawy spadkowej”.

Najpierw toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku – sąd ustala kto jest spadkobiercą po zmarłym i w jakiej części przysługuje mu prawo do majątku zmarłego.

Dopiero wtedy możemy rozpocząć podział majątku spadkowego – wówczas ustala się jaka konkretnie część majątku zmarłego przypada któremu spadkobiercy i kto kogo ewentualnie musi spłacić.

1. Dział spadku w sądzie

sprawa spadkowa w sądzie

Działu spadku zawsze można dokonać w sądzie i mogą mieć miejsce dwie sytuacje:

  1. W przypadku, gdy spadkobiercy są zgodniodnośnie do sposobu podziału majątku, opłata sądowa jest niższa tj. 300 zł.
  2. Jeżeli spadkobiercy nie potrafią dojść do porozumienia w kwestii zasad podziału majątku spadkowego, to konieczny będzie dział spadku w sądzie (opłata sądowa jest wyższa tj. 1.000 zł).

W tym drugim przypadku postępowanie w sądzie może się wydłużać, a do tego konieczne często będzie powołanie biegłego rzeczoznawcy majątkowego, który oszacuje wartość nieruchomości (dom, działka, mieszkanie) lub ruchomości (samochód, zbiór monet, biżuteria itp.).

2. Dział spadku poza sądem

Jeżeli spadkobiercy są zgodni odnośnie do podziału majątku spadkowego i chcą załatwić sprawę jak najszybciej, to mogą dokonać podziału na podstawie ugody między sobą. Jeśli w majątku pozostaje nieruchomość, to konieczna będzie wizyta u notariusza.

Należy jednak pamiętać, że w takim dziale spadku muszą brać udział wszyscy spadkobiercy i na taki dział wszyscy z nich muszą wyrazić zgodę.

Sprawy o dział spadku bardzo często komplikują się z tego powodu, że spadkobiercy nie dochodzą do porozumienia.

Przykładowo: kilkoro z nich rości sobie prawo do korzystania z mieszkania lub ma ochotę przejąć rodzinną kolekcję monet. W takim wypadku to sąd ostatecznie stwierdza, co komu się należy i kto kogo musi spłacić.

Trzeba też pamiętać, że sąd może zadecydować o sprzedaży majątku przez komornika sądowego i o podziale kwoty uzyskanej ze sprzedaży. Jest to jednak najmniej opłacalna opcja działu spadku.

Jak wygląda odpowiedzialność za długi spadkowe

sprawa spadkowa krok po kroku

Do 18 października 2015 roku wiele osób zupełnie nieświadomie dziedziczyło ogromne długi po swoich krewnych.

W uproszczeniu:

Jeśli do 6-ciu miesięcy od chwili dowiedzenia się o tym, że jest się spadkobiercą (najczęściej od chwili śmierci bliskiego), nie złożyliśmy przed sądem lub notariuszem oświadczenia o odrzuceniu spadku lub przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza, to niestety z automatu przyjmowaliśmy spadek wprost, czyli ze wszystkimi długami.

1. Sytuacja, gdy śmierć spadkodawcy miała miejsce 18 X 2015 r. i później

Brak naszego oświadczenia w terminie 6. miesięcy traktowany jest tak, jakbyśmy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Oznacza to, że za długi zmarłego odpowiadamy do wysokości, jaką faktycznie uzyskaliśmy w spadku.

Jeśli więc odziedziczyłeś mieszkanie o wartości 200.000 zł, to za długi zmarłego odpowiadasz właśnie do tej wysokości, nawet gdyby długi były dużo większe.

Ciążą na nas jednak obowiązki np. sporządzenie wykazu inwentarza.

2. Sytuacja, gdy śmierć spadkodawcy miała miejsce przed 18 X 2015 r.

Brak naszego oświadczenia w terminie 6. miesięcy traktowany jest tak, jakbyśmy przyjęli spadek wprost.

Oznacza to, że za długi zmarłego odpowiadamy w pełnej wysokości swoim majątkiem, niezależnie od tego, czy dostaliśmy coś faktycznie w spadku i w jakiej wysokości.

Jeśli więc odziedziczyłeś mieszkanie o wartości 200.000 zł, a długi wynosiły 300.000 zł, to odpowiadasz za nie w pełnej wysokości, mimo że wartość spadku (mieszkania) jest niższa.

3. Co zrobić gdy dowiedziałem się o długach po kilku latach od śmierci spadkodawcy?

Możliwe jest późniejsze złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku, jeżeli dopiero w jakiś czas po śmierci dowiedzielibyśmy się o długach zmarłego.

Wymaga to jednak postępowania przed sądem i odpowiedniego umotywowania wniosku.

W takich sprawach warto zwrócić się o pomoc do radcy prawnego lub adwokata, który fachowo zadba o nasze interesy.

Dodatkowe kwestie – zachowek i zapis przy sprawach spadkowych

Przy dziedziczeniu może pojawić się wiele dodatkowych kwestii.

Zmarły mógł bowiem zażądać w testamencie, aby spadkobiercy przekazali określoną kwotę na rzecz konkretnej osoby. Może też przekazać tej osobie własność określonej rzeczy.

Gdy pojawia się testament, to często mamy do czynienia również z prawem do zachowku – zazwyczaj taki spadkodawca pomija bowiem kogoś w testamencie.

Gdy pojawia się testament, to często mamy do czynienia również z prawem do zachowku – zazwyczaj taki spadkodawca pomija bowiem kogoś w testamencie.

Więcej informacji o dziedziczeniu długów spadkowych umieściłem w osobnym artykule, który informuje o tym jak kształtuje się nasza odpowiedzialność na kolejnych etapach postępowania. Przeczytaj go, jeśli potrzebujesz więcej informacji o długach spadkowych.

1. Zapis testamentowy

Spadkodawca rozporządza w testamencie swoim majątkiem w ten sposób, że zobowiązuje spadkobiercę do przekazania konkretnej rzeczy lub sumy pieniędzy określonej osobie.

Przykładowo:

Matka nakazuje, aby syn, który dziedziczy cały spadek, przekazał na rzecz jej sąsiadki kwotę 5.000 zł.

Wówczas ta sąsiadka może domagać się od spadkobiercy na drodze sądowej wypłacenie tej kwoty. To, że otrzymaliśmy coś w zapisie testamentowym nie powoduje, że odpowiadamy w jakimś zakresie za długi spadkowe.

2. Zapis windykacyjny

Spadkodawca rozporządza w testamencie swoim majątkiem w ten sposób, że konkretna osoba nabywa z chwilą śmierci spadkodawcy określoną rzecz lub nieruchomość (np. mieszkanie).

Przykładowo:

Ojciec może postanowić, że po jego śmierci własność mieszkania od razu przechodzi na jego córkę z pierwszego małżeństwa.

Różnica między zapisem testamentowym a windykacyjnym dotyczy tego, że przy tym drugim własność przechodzi od razu na oznaczoną osobę – nie trzeba żądać od spadkobierców wykonania takiego zapisu.

3. Zachowek (mylnie nazywany zachówkiem)

zachowek w sprawach spadkowych

Jeżeli jesteśmy w kręgu najbliższych spadkobierców ustawowych (dzieci, wnuki, małżonek, rodzice zmarłego), to w przypadku, gdy z jakichś przyczyn zostaniemy pominięci w testamencie, możemy mieć żądania od pozostałych spadkobierców. Żądania te mogą dotyczyć wypłaty kwoty pieniężnej, stanowiącej przynajmniej połowę tego, co by nam przypadło, gdyby zmarły nie pozostawił testamentu.

Przykładowo:

Gdy matka pozostawia, jako jedynych spadkobierców, trzech synów, ale przekazuje wszystko tylko dwóm z nich, to ten pominięty może żądać od swoich braci wypłaty kwoty. Kwota ta może stanowić wartość przynajmniej połowy z 1/3 spadku, która by mu się należała, gdyby matka nie zostawiła testamentu.

rozwód Katowice adwokat

Umów się na poradę prawną

Opowiedz nam o swoim problemie, uzyskaj odpowiedzi na pytania i dowiedz się jakie działania podjąć.

Należy pamiętać, że zachowku można dochodzić również wobec spadkobierców ustawowych, gdy zmarły ”rozda” swój majątek przed śmiercią – sprawa taka wymaga jednak szczegółowej analizy. Zachowku dochodzi się najczęściej na drodze sądowej.

Należy też pamiętać o terminie przedawnienia, który wynosi 5 lat od tzw. otwarcia testamentu lub śmierci zmarłego.

Należy też pamiętać o terminie przedawnienia, który wynosi 5 lat od tzw. otwarcia testamentu lub śmierci zmarłego.

mec. Marcin Dutkiewicz

Jaki jest Twój następny krok?

Mam nadzieję, że któreś z tych porad okazały się dla Ciebie pomocne.

Napisz proszę w komentarzu czy jakiejś informacji w tym tekście Ci zabrakło. Może uda mi się coś jeszcze podpowiedzieć.

Subscribe
Powiadom o
guest
10 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

P.S. Pamiętaj, że ten wpis to jedynie informacja, nie porada prawna.

Powyższy wpis na blogu stanowi zbiór najprzydatniejszych i ogólnych informacji w danej kwestii. Nie stanowi on i nie zastąpi porady radcy prawnego w indywidualnej sprawie. Nawet, jeśli Twoja sytuacja wydaje się być podobna do tej opisanej na blogu, może się różnić w szczegółach, które mają duże znaczenie. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości co do swoich praw lub obowiązków, skorzystaj z pomocy prawnika, który ma doświadczenie w prowadzeniu danego typu spraw.

Przeczytaj też o: